woensdag 10 april 2013

spenderen


Af en toe hoor ik het woord weer ergens opduiken, alhoewel ik het ook wel eens lees: spenderen. ‘Hoeveel spendeer jij aan uit eten?’. Of ‘hoeveel tijd spenderen kinderen aan gamen?’
Spenderen. Ik moet er altijd een beetje om lachen. Net als ik nu nog moet glimlachen om het briefje dat ene Paul uit Enschede mij lang geleden in handen drukte op het campingspeelveldje. Hoi Eveline, stond erop, met de hanenpoten van een jongen van elf. Wil jij met mij corresponderen? Ik was acht jaar en weigerde. Een penvriendje wilde ik dolgraag, maar corresponderen gebeurde vast achter het schuurtje bij de kippenren waar hij ik hem ‘s avonds vaak met zijn vriendjes zag.
Veel tijd heb ik dus niet meer aan Paul gespendeerd.
Ik hoor het woord spenderen regelmatig bij zogenaamde kakkers die steevast klinkers verbasteren. Meestal degenen in een vervaarlijke rode broek of met een choker om de hals. Ze hebben het dan over heaumeau in plaats van homo en over heure majesteit, besmuikt lachend omdat ze vinden dat dit voor hun seurt zo heurt.

Vandaag de dag is spenderen een verouderd woord. Net als pandoer, schobbejak, rekel, addergebroed en schavuit, nu we het toch over de rode-broeken-gang hebben.
Maar waar komt het woord vandaan? Of beter voor mij, hoe komen we er vanaf? De Denen bijvoorbeeld, gebruiken “give ud” als ze spenderen bedoelen. Dat vind ik toch lekkerder bekken, meer als give it to me. Turken zeggen “harcama” (harken maar, zegt de ontvanger), en in Polen gebruiken ze het woord “wydawać”: omdat uitgegeven geld gewoon wiedewietsch is.

Zelf heb ik bedacht dat het woord wellicht nog te verklaren is als anglicisme: een uit het Engels overgenomen woord of constructie. Anglicismes worden veel gebruikt, ook door mensen zonder opstaand polokraagje of choker, en zijn veelal ingesleten. Zeggen dat je alarm afging als je het over je wekker hebt, of een personage in een boek een karakter noemen zijn twee prachtige voorbeelden. Zelfs de bekende termen “hij heeft een punt” en “het zit in de pijplijn” zijn eigenlijk vertaalde Engelse uitdrukkingen. Als ik daarop voortborduur, zou het woord spenderen misschien van het Engelse “to spend” (uitgeven) kunnen komen, want geld opmaken is universeel en van alle jaren.
Maar voordat dit uitmondt in een te lang verhaal of erger, de bekende discussie over de kip en het ei (het woord spenderen staat immers al in een woordenboek uit 1864), hou ik er maar over op. Laten we gewoon afspreken dat we het woord een beetje links laten liggen en overgaan tot de orde van de dag. Want eerlijk is eerlijk, hoeveel tijd spendeert u eigenlijk aan het lezen van een beetje column?

1 opmerking:

  1. Grappig! Wat mij betreft beter zo dan 'straattaal' wat in mijn oren gewoon klinkt als kinderen die nooit 1 hele les Nederlands hebben bijgewoond :)

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.